سیاهی یا تیرگی لثه در کودکان یکی از تغییرات ظاهری دهان است که گاه والدین را نگران می‌کند. این تغییر رنگ می‌تواند ناشی از عوامل طبیعی مانند ژنتیک و رنگدانه‌های ملانینی باشد یا به‌دلیل مشکلات بهداشتی، بیماری‌های دهانی، مصرف داروها و تغذیه نامناسب رخ دهد. در بسیاری از موارد، سیاهی لثه بی‌خطر است و نیازی به درمان ندارد، اما در برخی شرایط می‌تواند نشانه‌ای از التهاب، عفونت یا اختلالات سیستمیک باشد.
شناخت علل، علائم هشداردهنده و راه‌های پیشگیری از تیرگی لثه، نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان کودک دارد. در ادامه این مقاله از سایت دکتر حائری با علل و نشانه‌های سیاهی لثه در کودکان همراه ما باشید.
سیاهی لثه در کودکان چیست؟
سیاهی لثه به تغییر رنگ طبیعی بافت لثه گفته می‌شود که ممکن است به رنگ‌های تیره‌تر مانند خاکستری، قهوه‌ای یا حتی سیاه دیده شود. این تغییر رنگ می‌تواند در نواحی خاصی از دهان یا به‌صورت گسترده ظاهر گردد. در برخی کودکان، این تیرگی کاملاً طبیعی و ناشی از رنگدانه‌های پوستی است، اما در موارد دیگر ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های دهانی، التهاب یا عفونت باشد. تشخیص دقیق علت سیاهی لثه نیازمند بررسی بالینی توسط دندانپزشک کودکان است.
علت سیاه شدن لثه در کودکان
سیاهی لثه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که شامل عوامل ژنتیکی تا مشکلات بهداشتی و تغذیه‌ای می‌شود. در ادامه به بررسی علل سیاه‌شدن لثه در کودکان اشاره خواهیم کرد:
عوامل ژنتیکی و ملانین طبیعی
برخی کودکان به‌طور طبیعی دارای رنگدانه‌های ملانینی بیشتری در بافت لثه هستند. این حالت به‌ویژه در کودکانی با پوست تیره یا زمینه ژنتیکی خاص دیده می‌شود. این نوع تیرگی کاملاً بی‌خطر است و نیازی به درمان ندارد، مگر اینکه از نظر زیبایی برای کودک یا والدین نگران‌کننده باشد.
بیماری‌ها و مشکلات دهانی (عفونت، ژنژیویت، هماتوم رویشی و …)
عفونت‌های لثه مانند ژنژیویت یا پریودنتیت می‌توانند باعث التهاب، تورم و تغییر رنگ لثه شوند. همچنین، در زمان رویش دندان‌های دائمی، ممکن است هماتوم یا کبودی موضعی در ناحیه لثه ایجاد شود که به‌صورت لکه‌های تیره دیده می‌شود. دندان‌های پوسیده یا آبسه‌دار نیز می‌توانند رنگ لثه را تحت تأثیر قرار دهند.
داروها و تغییرات هورمونی
برخی داروها مانند آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای ضدافسردگی یا آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است باعث تغییر رنگ لثه شوند. همچنین، تغییرات هورمونی در دوران رشد می‌تواند تولید رنگدانه‌ها را افزایش دهد و باعث تیرگی لثه شود.
کمبود ویتامین‌ها و تغذیه نامناسب
تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین‌ها از جمله عوامل موثر در سلامت لثه به شمار می‌روند. کمبود ویتامین‌های ضروری، به ویژه ویتامین C و D، می‌تواند منجر به تضعیف بافت لثه گردد. این ضعف بافتی خود را به صورت التهاب، تغییر رنگ و در نهایت، افزایش حساسیت لثه‌ها نشان می‌دهد.
از سوی دیگر، مصرف بیش از حد مواد قندی نیز تاثیرات نامطلوبی بر سلامت لثه دارد. رژیم غذایی سرشار از قند، محیط مناسبی را برای تجمع پلاک‌های باکتریایی فراهم می‌آورد. این پلاک‌ها، در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، منجر به التهاب و تیرگی لثه‌ها شده و خطر بروز بیماری‌های لثه را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند.
بهداشت ضعیف دهان و دندان
عدم رعایت بهداشت دهان، مسواک نزدن منظم و استفاده نکردن از نخ دندان باعث تجمع پلاک و باکتری‌ها روی لثه می‌شود. این پلاک‌ها می‌توانند باعث التهاب، خونریزی و تغییر رنگ لثه شوند. در کودکان، این عامل یکی از شایع‌ترین دلایل سیاهی لثه است.
علائم و نشانه‌های سیاهی لثه در کودکان
علائم سیاهی لثه بسته به علت آن متفاوت است. در موارد طبیعی، فقط تغییر رنگ بدون درد یا التهاب دیده می‌شود. اما در موارد پاتولوژیک، ممکن است علائم زیر ظاهر شوند:
- تورم و حساسیت لثه
- خونریزی هنگام مسواک زدن
- بوی بد دهان
- درد یا ناراحتی در ناحیه لثه
- لکه‌های تیره همراه با پوسیدگی دندان
- تب یا علائم عفونت در موارد شدید
اگر سیاهی لثه همراه با این علائم باشد، باید حتماً توسط دندانپزشک بررسی شود.
چه زمانی سیاهی لثه کودکان خطرناک است؟
سیاهی لثه زمانی نگران‌کننده است که با علائم التهابی، درد، خونریزی یا عفونت همراه باشد. همچنین، اگر تیرگی به‌صورت ناگهانی و بدون سابقه ژنتیکی ظاهر شود، یا با تغییرات رفتاری مانند بی‌اشتهایی، تب یا بی‌قراری همراه باشد، باید جدی گرفته شود. در مواردی که دندان‌های مجاور پوسیده یا آبسه‌دار هستند، سیاهی لثه می‌تواند نشانه‌ای از گسترش عفونت باشد و نیاز به درمان فوری دارد.
راه‌های پیشگیری از تیرگی و سیاهی لثه در کودکان
پیشگیری از سیاهی لثه با رعایت اصول بهداشتی، تغذیه مناسب و پیگیری منظم سلامت دهان امکان‌پذیر است. در ادامه این بخش به معرفی برخی راهکارهای پیشگیری از تیرگی و سیاهی لثه در کودکان اشاره خواهیم کرد:
رعایت بهداشت دهان و دندان
آموزش صحیح مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه مناسب از سنین پایین، نقش مهمی در پیشگیری از تجمع پلاک و التهاب لثه دارد. والدین باید بر مسواک زدن کودک نظارت داشته باشند و از مسواک مناسب سن کودک استفاده کنند.
تغذیه سالم و کافی
رژیم غذایی متعادل با مصرف کافی ویتامین‌ها، به‌ویژه ویتامین C و D، به تقویت بافت لثه کمک می‌کند. کاهش مصرف قند و خوراکی‌های چسبنده نیز از تجمع باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.
مراجعه منظم به دندانپزشک
معاینه دوره‌ای توسط دندانپزشک کودکان، امکان تشخیص زودهنگام مشکلات دهانی و پیشگیری از عوارض را فراهم می‌کند. توصیه می‌شود هر ۶ ماه یک‌بار کودک به دندانپزشک مراجعه کند، حتی اگر علائم خاصی وجود نداشته باشد.
درمان سیاهی لثه در کودکان
درمان سیاهی لثه در کودکان بسته به علت آن متفاوت است. اگر تیرگی ناشی از عوامل طبیعی مانند ژنتیک یا رنگدانه‌های ملانینی باشد، معمولاً نیازی به درمان نیست. اما در مواردی که علت آن بیماری‌های دهانی، التهاب، عفونت یا کمبودهای تغذیه‌ای باشد، درمان تخصصی و مراقبت‌های خانگی باید هم‌زمان انجام شوند.
درمان خانگی و مراقبت‌های اولیه
در موارد خفیف یا غیرپاتولوژیک، رعایت بهداشت دهان و دندان مهم‌ترین اقدام است. استفاده از مسواک نرم، دهان‌شویه‌های مخصوص کودکان، تغذیه سرشار از ویتامین C و D، و پرهیز از خوراکی‌های قندی می‌تواند به بهبود وضعیت لثه کمک کند. همچنین، آموزش صحیح مسواک زدن و نظارت والدین بر بهداشت دهان کودک اهمیت زیادی دارد.
درمان تخصصی در مطب دندانپزشکی (لیزر، جراحی و …)
در مواردی که تیرگی لثه ناشی از بیماری‌های دهانی یا تجمع رنگدانه‌های غیرطبیعی باشد، درمان تخصصی لازم است. دندانپزشک ممکن است از روش‌هایی مانند لیزر برای حذف رنگدانه‌های اضافی، جراحی لثه برای اصلاح بافت، یا درمان دارویی برای کنترل التهاب استفاده کند. لیزر یکی از روش‌های کم‌تهاجمی و بی‌خطر برای کودکان به شمار می‌رود که با حداقل درد و خونریزی، نتایج خوبی در روشن‌تر شدن رنگ لثه دارد.
جمع بندی
سیاهی لثه در کودکان پدیده‌ای است که می‌تواند کاملاً طبیعی یا نشانه‌ای از مشکلات دهانی باشد. شناخت دقیق علت، بررسی علائم همراه و اقدام به‌موقع برای درمان، نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان کودک دارد. در مواردی که تیرگی ناشی از بیماری یا التهاب باشد، درمان تخصصی مانند لیزر یا جراحی می‌تواند مؤثر باشد. همچنین، رعایت بهداشت، تغذیه مناسب و مراجعه منظم به دندانپزشک از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از تیرگی لثه هستند.
اگر کودک شما دچار تغییر رنگ لثه شده و نگران هستید، توصیه می‌کنیم برای بررسی دقیق و دریافت مشاوره تخصصی به کلینیک دکتر حائری مراجعه کنید. این مرکز با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن و تیم متخصص دندانپزشکی کودکان، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی و مراقبتی برای سلامت دهان فرزند شماست. همین امروز وقت مشاوره بگیرید تا با آرامش خاطر، سلامت لبخند کودک‌تان را تضمین کنید.
